Rouw is een woord dat we kennen in verband met het overlijden van een persoon. Iedereen begrijpt dat als er iemand komt te overlijden er rouw plaatsvindt bij de personen die achterblijven. Het is zichtbaar en tastbaar dat de persoon die er ooit geweest is, nooit meer terug zal komen. Dit soort type rouw is bekend en geaccepteerd in onze samenleving.
Er is publiekelijk afscheid genomen door middel van een begrafenis of crematie. Het is gezien, gehoord en er is meegeleefd.
Waar veel mensen niet bewust van zijn is dat mensen die infertiliteit meemaken met rouw te maken krijgen. Er vindt een groot verlies plaats. Het verlies van wat nooit is geweest en nooit heeft mogen zijn. Het verlies van hoe je je leven had bedacht. Het verlies van je toekomstbeeld.
Het gaat zelfs nog verder. Het is niet zomaar even een droom die je moet loslaten, nee, iedere maand verliest de vrouw haar kostbare eitje waar een mooi embryo zich had kunnen vormen en hier wordt ze maand na maand pijnlijk aan herinnert op het moment dat ze begint te vloeien.
Deze koppels bevinden zich vaak in een medisch traject waar ze keer op keer tussen hoop en vrees leven. Tijdens hun traject zijn ze meestal embryo’s verloren in een vroege miskraam of hebben het slechte nieuws ontvangen nooit kinderen te kunnen krijgen.
Hun toekomstperspectief en hun oer-verlangen om papa en/of mama te worden, spat uit elkaar.
Nageslacht hebben is namelijk een diep geworteld basis verlangen van de mens.
Nooit zullen er verjaardagen gevierd worden met familie erbij. Nooit zullen er kinderfeestjes plaatsvinden of gezellige plein gesprekken gevoerd worden met andere ouders. Er zullen geen knuffeltjes en natte kusjes in de vroege ochtend plaatsvinden en er zal nooit kindergelach in huis te horen zijn. En dat is nog maar het begin.
En aantal jaren later komt het besef dat jullie hierdoor ook nooit opa en oma zullen worden.
Er zullen geen kinderen en kleinkinderen op bezoek komen, of volwassen kinderen zijn die nu voor jou kunnen zorgen.
Je kunt niets doorgeven. Het stopt, bij jullie.
Verlies. Het is een immens verlies.
Stellen die ongewenst kinderloos blijven doorlopen verschillende rouwfasen. Elisabeth Kübler-Ross (psychiater) werd geroemd door haar pionierswerk rond stervensbegeleiding en de verschillende fasen van rouwverwerking. Kübler-Ross onderscheidde 5 fasen in het rouwproces.
Deze fasen doorloop je niet van boven naar beneden maar is een proces van heen en weer bewegen door de fasen heen.
Dit gebeurt niet bij mij?
Deze fase kenmerkt zich door ontkenning. Het is de fase waarin je nog niet wilt en kunt erkennen wat de werkelijkheid is. Wat je overkomt is zo groots dat je het nog niet aankan om de werkelijkheid tot je te laten doordringen.
Bij infertiliteit ziet dit er meestal uit als positiviteit. Positieve en hoopvolle opmerkingen als: ‘we geven het even de tijd, het komt vast goed’, of ‘er gebeuren ook nog wonderen’, houden deze stellen vaak op de been.
Er zijn nog weinig heftige emoties bij de nieuwe werkelijkheid. Het is namelijk nog geen werkelijkheid in hun persoonlijke belevingswereld.
In het gedrag kun je veelal merken dat er second opinions plaatsvinden bij andere artsen. Artsen, ‘en hun onkunde’ krijgen vaak de schuld van het ontzettende verdrietige nieuws dat jullie hoogstwaarschijnlijk geen kinderen kunnen krijgen op een natuurlijke manier.
De mensen die in een God geloven verhalen zich vaak op het vasthouden aan geloof in wonderen en blijven hierdoor ook vaak in deze fase hangen gedurende hun rouwproces. Het kan ervoor zorgen dat je nooit toekomt aan rouwen en je in een vicieuze cirkel blijft hangen van geloof naar wanhoop en alles ertussen.
Ongeloof over wat je overkomt en niet kunnen verklaren waarom dit jullie zou overkomen, maakt dat je op standje: doorgaan en volhouden gaat staan.
‘Waarom moet mij dit overkomen?’
Deze fase kenmerkt zich door moeilijke vragen en hun worsteling daarmee.
Vragen die veel boosheid met zich meebrengen. Waarom overkomt ons dit? Heb ik iets fout gedaan? Waarom gebeurt dit? Waarom zij wel en wij niet? Waarom moeten wij dit meemaken? Moeten wij wat leren? Worden we gestraft? Kunnen wij het niet aan om ouders te zijn? etc.
Stellen hebben vaak ongenuanceerde emoties die grote pieken en diepe dalen kennen. Niet kunnen omgaan met de onbeantwoorde vragen en het onrecht van wat je is overkomen.
Het is een fase van worstelen. Worstelen met de werkelijkheid, worstelen met het onrecht wat je is overkomen en worstelen met de bijkomende onzekerheden.
‘Ik beloof een betere persoon te worden als..’
Deze fase is iets minder bekend maar wel een hele belangrijke bij het rouwproces van stellen die infertiliteit meemaken. Deze fase kenmerkt zich door te gaan onderhandelen. Onderhandelen met artsen, onderhandelen met een God of onderhandelen met je eigen gedrag en consequenties.
Er worden dingen bedacht en besproken als: ‘Maar als ik nou dit doe, dan lukt het misschien toch’ of ‘ik zal hard werken om een beter persoon te worden, dan zal ik toch wel kinderen mogen krijgen?’
‘als ik nou heel erg mijn best doe om gezond te leven, dan kan ik vast wel een kindje krijgen, toch?’
Of de vragen aan een Hogere macht: ‘als ik een kindje krijg zal ik U beloven U te volgen mijn hele leven lang’ of ‘ik zal nooit meer zondigen, dan zult U me vast zegenen’.
Stellen hopen hiermee toch voor elkaar te krijgen wat ze zo ontzettend verlangen. Op die manier wordt het verlies geen werkelijkheid en wordt rouw uitgesteld.
‘Ik geef het op’
Dit is de fase van het neerdalen van de werkelijkheid. Je beseft dat jullie infertiliteit de werkelijkheid is en je bent intens verdrietig. De zwaarte van dit verlies wordt emotioneel tastbaar. Het wordt vaak ervaren als een donker seizoen. Een seizoen van tranen, eenzaamheid en depressieve gevoelens.
Gaan slapen met de tranen die over je wangen lopen en wakker worden met een zwaarte op je hart. Het gaat diep maar dit is een belangrijke fase. Je verliest namelijk iets kostbaars. Dit verlies is groot en moet & mag doorleefd worden.
Het is goed om je te beseffen dat je hier niet aan onderdoor zal gaan. Stellen zijn vaak erg angstig om deze fase te doorlopen. Wees je bewust dat ook dit een fase is. Zorg voor de juiste support en begeleiding bij deze fase. Dit voorkomt dat je verstrikt raakt in de eenzaamheid en depressieve gevoelens.
Er komt ruimte voor je verdriet, er komt ruimte om je verlies te ervaren.
‘Ik ga verder met mijn leven’
Het verlies in geïntegreerd. Het is een deel van je geworden. Je kunt het verlies niet verwerken, maar je leert met het verlies leven. Het verlies is een onderdeel van je leven geworden. Het besef dat je niet meer dezelfde bent en zult zijn is werkelijkheid geworden en je durft langzaamaan naar de toekomst te gaan kijken. Met kleine stapjes zal jij de toekomst tegemoet gaan, samen met je verlies.
Manu Keirse, klinisch psycholoog, doctor in de geneeskunde en autoriteit als het gaat om verdriet en verlies vertelt ons dat rouwverwerking niet bestaat. Hij kwam in de jaren vijftig tot inzicht dat je verlies niet kan verwerken, maar kunt overleven. Je leert leven met het verlies.
Er is een groot misconceptie over dat je verlies kan verwerken. Nee, je leert leven met het verdriet en leert je leven vorm te geven naast het verdriet.
Rouwenden hebben een viertal taken te verrichten die na een verlies noodzakelijk zijn.
De 4 rouwtaken volgens Dr. William Worden zijn:
Taak 1. Het onder ogen zien van de werkelijkheid van het verlies
Taak 2. De pijn van het verlies voelen
Taak 3. Aanpassen aan een nieuw leven waarin de verlieservaring geïntegreerd is.
Taak 4. Opnieuw leren genieten van het leven en herinnering levendig te bewaren.
Maar hoe doe je dit nu precies? Rouwen is een uniek, persoonsgebonden en ingewikkeld proces. Het is daarom belangrijk om goede begeleiding te krijgen.
Na 13 lange jaren van onverklaarbare onvruchtbaarheid weet Coach en Counselor, Esther Ruijgrok, als geen ander wat het is om rouw te doorlopen met betrekking tot het verlies van haar kinderwens.
Rouw is haar niet onbekend. De moeilijke kanten van rouw en ook de mooie kanten van rouw.
Het is dan ook niet gek, dat één van Esther haar specialisaties binnen onze praktijk Renewed Life Coaching, Rouw en Verlies is.
Zij begeleidt je/jullie graag in het afleggen van de weg door middel van het creëren van een veilige omgeving met gebruik van procesmodellen en methodieken.
Klik hier om in contact te komen met onze Coach & Counselor, Esther Ruijgrok
